Życie nie kończy się na rozwodzie.

Małżeństwo przez rozwód rozwiązuje właściwy sąd na wniosek jednego z małżonków lub zgodnywniosek obydwojga małżonków po przeprowadzeniu postępowania, w którym bada czy zachodząprzesłanki do rozwiązania małżeństwa i nie ma ku temu przeszkód.

Sąd udziela rozwodu w sytuacji gdy między małżonkami doszło do zupełnego i trwałego rozkładupożycia. Sąd nie może rozwiązać małżeństwa, jeżeli w skutek rozwodu miałoby ucierpieć dobrowspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłobysprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rozwód nie jest możliwy również, jeżeli żąda gomałżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo żeodmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżyciaspołecznego

Zgodnie z poglądem prezentowanym przez Sąd Najwyższy – pożycie w rozumieniu art. 23 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego polega na duchowej (uczuciowej), fizycznej oraz gospodarczej więzi małżonków. Sąd Najwyższy uznał, że rozkład pożycia jest zupełny dopiero wtedy, gdy uległy zerwaniu wszystkie wyżej wymienione więzi łączące małżonków. Przy czym istotne jest to, że rozkład, o którym mowa, jest procesem rozciągniętym w czasie, a nie zdarzeniem jednorazowym. Dlatego sąd nie może orzec rozwodu w sytuacji chwilowych problemów dotyczących jednego z wymienionych na wstępie obszarów.
Z drugiej strony warto pamiętać, że nawet jeśli uległa rozpadowi więź fizyczna i duchowa, ale pozostaje więź gospodarcza (z uwagi chociażby na sytuację rodziny związaną z utrzymaniem małoletnich dzieci i jednym z małżonków, który nie pracuje zawodowo), to nadal możliwe jest orzeczenie rozwodu przez sąd. Istotne jest jednak odpowiednie przedstawienie specyficznej małżonków, która powoduje, że któraś z więzi nie wygasła.

Wiele osób rozważających złożenie pozwu rozwodowego zastanawia się, jak długo potrwa sprawa rozwodowa i czy jest możliwe uzyskanie rozwodu już na pierwszej rozprawie. Owszem, jest to możliwe, ale pod pewnymi warunkami. Podstawą szybkiego rozwodu jest zgoda małżonków co do kluczowych kwestii, o których orzeka sąd. Mowa tutaj m.in. o opiece nad dziećmi, alimentach czy o winie w rozpadzie związku małżeńskiego. Wcześniejsze wynegocjowanie wspólnego stanowiska co do tych tematów pozwala uniknąć żmudnego i długotrwałego procesu sądowego. Ze względu na to, że rozwód jest trudnym przeżyciem i trudne bywa odsunięcie na bok emocji przy ustalaniu powyższych kwestii, ważną rolę już w procesie negocjacji odgrywa adwokat, który potrafi na chłodno ocenić, jakie rozwiązania są najlepsze dla jego klienta bądź klientki. W Kancelarii Bruzda Konopka Adwokaci zapewniamy kompleksową obsługę prawną nie tylko w postępowaniu przed sądem, ale również poza nim, już na etapie negocjacji przed rozpoczęciem procesu rozwodowego.

Przygotowania do rozwodu warto zacząć od zgromadzenia dokumentów dotyczących życia prywatnego i finansowego w tym m.in. umów kredytowych, historii rachunków bankowych czy aktów własności nieruchomości. Bardzo ważna jest również analiza sytuacji finansowej i sporządzenie budżetu. Wiedza o planowanych wydatkach i dochodach nie tylko pozwoli na sformułowanie właściwych wniosków w pozwie rozwodowym, ale również da Ci poczucie kontroli nad sytuacją.
Jeśli posiadacie dzieci, zastanów się, jak ma wyglądać opieka nad nimi po rozwodzie – czy chcesz dzielić opiekę z drugim rodzicem, czy też zdecydujesz się na walkę o pełnię pieczy nad dziećmi i ustalenie kontaktów. Sposób sprawowania opieki nad dziećmi ma kluczowe znaczenie dla wysokości alimentów, dlatego tak ważne jest, aby dokładnie przemyśleć każdy aspekt sprawowania opieki nad dziećmi – i ten fizyczny, i materialny.
Warto rozważyć przy tym przygotowanie planu wychowawczego, w którym, kierując się dobrem dziecka, wraz z drugim rodzicem uregulujecie wszystkie istotne sprawy związane z wychowaniem dzieci.
Procesy rozwodowe wymagają zarówno znajomości prawa, chłodnej kalkulacji, przewidywania kroków przeciwnika procesowego, jak i zrozumienia sytuacji rozwodzących się małżonków oraz empatii dla nich samych, a często również dla ich dzieci. Doświadczenie i cechy adwokatów tworzących zespół kancelarii Bruzda Konopka Adwokaci pozwalają stworzyć szeroką perspektywę na problemy Klientów i finalnie – zapewnić im kompleksowe wsparcie na każdym etapie sprawy o rozwód.

Nasze doświadczenie pokazuje, że nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Życie pisze różne scenariusze, a w nich, zwłaszcza kiedy do głosu dochodzą silne emocje, bywa trudno o wypracowanie wspólnego stanowiska przez rozwodzących się małżonków. Chcąc jak najszybciej sfinalizować rozwód warto rozważyć zawarcie ugody już na etapie poprzedzającym złożenie pozwu. Ugoda powinna regulować wszystkie istotne kwestie dotyczące małżonków, w tym m.in. kwestię mieszkania, opieki nad dziećmi czy alimentów. Trzeba jednak pamiętać, że ugoda może znacznie przyspieszyć uzyskanie wyroku rozwodowego, ale nie może go zastąpić.
Niestety bywa i tak, że mediacje nie doprowadzą małżonków do wynegocjowania wspólnego stanowiska co do kluczowych spraw bądź małżonkowie już na początku rezygnują z ugodowej formy rozstania i konieczna staje się walka przed sądem. Wówczas kluczowe staje się przedstawienie dowodów na swoją rację. W zależności od sytuacji mogą to być dokumenty, zdjęcia, wiadomości czy zeznania świadków. Zarówno w mediacjach, jak i na etapie postępowania sądowego, warto zadbać o pomoc adwokata, który nie tylko dopilnuje, aby wszelkie formalności zostały spełnione, ale także da wsparcie psychiczne w trudniejszych momentach.

W sprawie o rozwód w sytuacji bezdzietnych małżonków zwykle odbywa się jedna rozprawa, na której sąd ustala czy rzeczywiście doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia między małżonkami. Małżonkom zadawane są pytania dotyczące łączącej ich relacji, np. czy mieszkają razem, kiedy przestali mieszkać razem, czy widzą szanse na odbudowę łączącej ich relacji i kontynuowanie małżeństwa. Jeżeli z odpowiedzi udzielanych przez małżonków wynika, że nie łączą ich już żadne uczucia, nie prowadzą wspólnie gospodarstwa domowego i nie widzą szans na dalsze wspólne budowanie rodziny, to sąd na pierwszej rozprawie udziela rozwodu.
Postępowanie rozwodowe bywa bardziej skomplikowane w przypadku małżeństw, które mają małoletnie dzieci. Wówczas sąd musi z większą dokładnością poznać sytuację między małżonkami, ich relację ze wspólnymi małoletnimi dziećmi i plany związane z opieką nad nimi. Jeżeli w pismach poprzedzających rozprawę (pozwie o rozwód oraz odpowiedzi na pozew) znajdują się szczegółowe informacje dotyczące kosztów utrzymania dzieci oraz kontaktów z dziećmi, to w trakcie rozprawy sąd zadaje pytania mające na celu potwierdzenie tych informacji, np. z którym rodzicem dzieci aktualnie mieszkają (jeśli jeden z małżonków wyprowadził się ze wspólnie zajmowane mieszkania), jakie wydatki związane z utrzymaniem dzieci ponosi każde z rodziców, kiedy rodzic niemieszkający z dziećmi widuje się z dziećmi, jak dzieci radzą sobie z rozstaniem rodziców. Wszystkie te informacje są niezbędne do dokonania przez sąd właściwej oceny sytuacji małżonków oraz ich wspólnych dzieci.

Pozew o rozwód podlega opłacie sądowej w wysokości 600 zł, którą należy uiścić przed wniesieniem pozwu do sądu. Pozew wnosi jeden z małżonków i to on jest zobowiązany do uiszczenia ww. opłaty. W przypadku orzeczenia rozwodu na zgodny wniosek stron bez orzekania o winie sąd, po uprawomocnieniu się wyroku, zwraca połowę uiszczonej opłaty, tj. 300 zł. Ponadto, w takiej sytuacji, sąd w wyroku rozwodowym zasądza od osoby pozwanej (niewnoszącej pozwu o rozwód) zapłatę na rzecz małżonka, który uiścił opłatę, kwotę 150 zł tytułem zwrotu połowy opłaty sądowej.
W przypadku orzekania o winie opłata początkowa, tj. 600 zł nie ulega zmianie, ale jeżeli sąd orzeknie o rozpadzie małżeństwa z winy pozwanego małżonka to zasadą jest, że zasądza od niego zapłatę kosztów postępowania sądowego na rzecz małżonka, który wniósł pozew o rozwód z orzeczeniem o winie małżonka pozwanego. W takiej sytuacji małżonek wnoszą pozew odzyskuje całą uiszczoną opłatę.

Zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd w wyroku rozwodowym ma obowiązek zająć się kilkoma kwestiami, poza orzeczeniem rozwodu oraz ewentualnym ustaleniem który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Zagadnienia te zależne są od konkretnej sytuacji.

Jeżeli małżonkowie posiadają wspólne małoletnie dzieci, to rolą sądu w postępowaniu o rozwód jest uregulowanie kwestii związanych z powierzeniem pieczy nad dziećmi jednemu z rodziców bądź obojgu (z którym rodzicem dzieci będą mieszkać), ustalenie w jaki sposób będą przebiegać kontakty z małoletnimi dziećmi (w jakim czasie dzieci będą pod opieką każdego z rodziców, jak będą spędzać wakacje, święta, ferie zimowe) oraz w jaki sposób będą ponoszone koszty utrzymania dzieci (wysokość alimentów).

Ponadto, jeśli małżonkowie w momencie orzekania o rozwodzie mieszkają w jednym mieszkaniu/domu i żadne z małżonków nie ma możliwości wyprowadzenia się, to sąd orzeka w wyroku rozwodowym o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania stron. Sąd może np. zdecydować, że dom zostanie podzielony na dwie samodzielne części albo jeden z małżonków w wyznaczonym terminie opuści wspólnie zajmowane mieszkanie. Decyzje sądu w tym zakresie są zależne od konkretnej sytuacji i mają na celu rozwiązanie istniejącego konfliktu. Dlatego jeżeli małżonkowie zgodnie wnoszą o zaniechanie orzekania o korzystaniu ze wspólnego mieszkania stron to sąd w ogóle się tą kwestią nie zajmuje w trakcie postępowania o rozwód oraz w wyroku rozwodowym.

[treść wyroku rozwodowego do schematu/grafu]

1. orzeczenie rozwodu,
2. orzeczenie o winie lub informacja o braku orzekania o winie,
3. sposób sprawowania opieki nad małoletnimi dziećmi,
4. kontakty z dziećmi,
5. alimenty na dzieci,
6. alimenty na małżonka,
7. sposób korzystania ze wspólnego mieszkania stron.

Nie ma obowiązku dzielenia wspólnego majątku zgromadzonego w trakcie trwania małżeństwa (ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej) w postępowaniu o rozwód. Natomiast, jeżeli małżonkowie chcieliby dokonać takiego podziału to należy pamiętać, że w postępowaniu o rozwód sąd dokonuje go jedynie w przypadku, gdy nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Przekładając to na przykładową sytuację życiową – dwoje małżonków nieposiadających małoletnich dzieci, a będących właścicielami dwóch mieszkań o podobnych powierzchniach, wnoszą o dokonanie podziału wspólnego majątku w ten sposób, że każde z małżonków dostaje jedno z mieszkań. Wówczas sąd nie musi powoływać biegłego celem dokonania wyceny nieruchomości, a podziału dokonuje zgodnie z wnioskiem małżonków.
Jeżeli natomiast wspólny majątek małżonków jest większy i obejmuje składniki, których nie da się w łatwy sposób podzielić między małżonków, to konieczne jest przeprowadzenie postępowania o podział majątku już po uprawomocnieniu się orzeczenia o rozwodzie.

Zasady dotyczące ponoszenia kosztów utrzymania małoletnich dzieci są obligatoryjnym elementem wyroku rozwodowego. Sąd może jednak odstąpić od orzekania o kontaktach z dziećmi, ale jedynie na zgodny wniosek stron.

Na wniosek każdego z małżonków sąd może orzec o ponoszeniu winy za rozkład pożycia przez drugiego z małżonków lub, w sytuacji gdy każdy z małżonków domaga się orzeczenia o winie drugiego małżonka, że obydwoje małżonkowie są współwinni rozkładu pożycia.
Za winnych rozkładu pożycia sądy uznają zazwyczaj małżonków, którzy naruszyli obowiązki małżeńskie w stopniu prowadzącym do rozkładu pożycia małżeńskiego. Poza klasycznymi przykładami zdrady małżeńskiej czy stosowania przemocy bardzo trudno wskazać czy jakieś zachowanie będzie można uznać za wystarczające do przyjęcia, że jeden z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia. Istotne jest by oceniać całokształt okoliczności, które mogą być istotne, a nie pojedyncze zachowanie.

Orzeczenie o winie za rozkład pożycia może mieć znaczenie w kontekście dochodzenia przed sądem alimentów na małżonka rozwiedzionego. Zgodnie z art. 60 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego. Ponadto, jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu nie mogą być przesłuchiwani w trakcie rozprawy w charakterze świadków. Dotyczy to jednak małoletnich niebędących dziećmi stron postępowania. W przypadku dzieci rozwodzących się małżonków zakaz ten dotyczy małoletnich, którzy nie ukończyli lat siedemnastu.

Sąd bierze pod uwagę przede wszystkim przedstawione przez rozwodzących się małżonków twierdzenia dotyczące kosztów utrzymania dzieci. Jeżeli nie są one kwestionowane przez drugiego małżonka to nie ma konieczności szczegółowego wykazywania każdego z wydatków. Chyba, że wydatki te są szczególne dla danego dziecka i powodują, że koszt utrzymania dziecka odbiega od średnich kosztów utrzymania dziecka w konkretnych wieku (np. dziecko posiada jakiegoś szczególnie kosztowne pasje, które wymaga dużych nakładów finansowych).
Ustalając wysokość alimentów sąd uwzględnienia również możliwości zarobkowe rodzica, który będzie zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych. W tym kontekście nie jest istotne jakie dochody osiąga rodzic, a to jakie dochody może osiągać w sytuacji w jakiej się znajduje. Znaczenie ma tutaj rodzaj wykształcenia, warunki zdrowotne czy miejsce zamieszkania.

Co do zasady tak. Możliwe jest uczestniczenie w rozprawie za pośrednictwem wideokonferencji, nie jest to jednak powszechna praktyka w przypadku spraw rozwodowych.