Z dniem 1 stycznia 2023 roku weszła w życie nowelizacja ustawy prawo o konsumentach zmieniająca podstawę i zasady reklamowania towarów zakupionych przez konsumentów. Nowelizacja wyłączyła stosowanie przepisów o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej z Kodeksu cywilnego do umów zobowiązujących do przeniesienia własności towaru na konsumenta, w tym w szczególności umów sprzedaży, umów dostawy oraz umów o dzieło będące towarem. Wprowadziła natomiast obowiązek stosowania przepisów z rozdziału 5a ustawy o prawach konsumenta.
Jakie zmiany przewidują nowe przepisy o odpowiedzialności za niezgodność towaru z umową?
W regulacji dotyczącej rękojmi znajdującej się w kodeksie cywilnym wyszczególniono sytuacje, w których rzecz sprzedana jest niezgodna z umową. W ustawie o prawach konsumenta znajdziemy natomiast cechy, które musi spełniać towar, żeby można było go uznać za zgodny z umową. Między innymi, jego opis, rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji, muszą pozostawać zgodne z umową. Analogicznie rzecz ma się w zakresie przydatności do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi produkt, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował.
Ustawodawca określił również dodatkowe warunki w postaci konieczności nadawania się rzeczy do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk. Produkt musi także występować w takiej ilości i mieć takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również funkcjonalność i kompatybilność, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienie złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, w szczególności w reklamie lub na etykiecie. Wyjątek stanowi sytuacja, w której przedsiębiorca wykaże, że:
a) nie wiedział o danym publicznym zapewnieniu i oceniając rozsądnie, nie mógł o nim wiedzieć,
b) przed zawarciem umowy publiczne zapewnienie zostało sprostowane z zachowaniem warunków i formy, w jakich publiczne zapewnienie zostało złożone, lub w porównywalny sposób,
c) publiczne zapewnienie nie miało wpływu na decyzję konsumenta o zawarciu umowy.
Rzecz powinna być dostarczana z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać oraz być takiej samej jakości jak próbka lub wzór, które przedsiębiorca udostępnił konsumentowi przed zawarciem umowy, i odpowiadać opisowi takiej próbki lub takiego wzoru.
Jakie uprawnienia przysługują konsumentowi w razie niezgodności towaru z umową?
W przypadku niezgodności zakupionego produktu z umową konsument może żądać jego naprawy lub wymiany. Jeżeli doprowadzenie do zgodności towaru z umową w sposób wybrany przez konsumenta jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy może on:
1) dokonać wymiany – gdy konsument zgłasza żądanie naprawy,
2) dokonać naprawy – gdy konsument żąda wymiany.
W sytuacji gdy naprawa i wymiana są niemożliwe lub wymagałyby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy, ma on prawo odmówić doprowadzenia towaru do zgodności z umową.
Kiedy niezgodność towaru z umową uprawnia konsumenta do złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny lub odstąpieniu od umowy?
Wymienione w poprzednim akapicie uprawnienia mogą okazać się niewystarczające do uzyskania przez konsumenta towaru zgodnego z umową. W konkretnych okolicznościach konsument ma prawo złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny lub odstąpieniu od umowy. Takie uprawnienie przysługuje mu jeżeli:
1) przedsiębiorca odmawia wymiany oraz naprawy rzeczy.
2) brak zgodności towaru z umową występuje nadal, mimo że przedsiębiorca próbował doprowadzić towar do zgodności z umową;
3)brak zgodności towaru z umową jest na tyle istotny, że uzasadnia obniżenie ceny albo odstąpienie od umowy bez uprzedniego skorzystania ze środków ochrony w postaci żądania naprawy lub wymiany,
4) z oświadczenia przedsiębiorcy lub okoliczności wyraźnie wynika, że nie doprowadzi on towaru do zgodności z umową w rozsądnym czasie lub bez nadmiernych niedogodności dla konsumenta.
O jakich terminach należy pamiętać przy korzystaniu z uprawnień dotyczących niezgodności towaru z umową?
Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu dwóch lat od tej chwili. Wyjątkiem jest sytuacja gdy termin przydatności towaru do użycia, określony przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu, jest dłuższy – wówczas okres ochrony również jest dłuższy. Ustawodawca rozszerzył również okres domniemania z którego wynika, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem dwóch lat od chwili dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia. Domniemanie to sprzedawca może obalić. Nie ma ono również zastosowania do sytuacji, w których nie można go pogodzić ze specyfiką towaru lub charakterem braku zgodności towaru z umową.
