Kiedy roszczenie z tytułu kredytu frankowego ulega przedawnieniu?
Wymaga podkreślenia, że wpis ten nie stanowi porady prawnej w indywidualnych przypadkach, a jedynie ogólne scharakteryzowanie doniosłego problemu prawnego. Jeżeli potrzebujesz porady prawnej w swojej sprawie, zachęcamy do bezpośredniego kontaktu z kancelarią.
Przedawnienie roszczeń frankowiczów według TSUE
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 10 czerwca 2021 r. w sprawach połączonych BNP Paribas Personal Finance (od C 776/19 do C 782/19) pochylił się nad wykładnią przepisów dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, między innymi w kontekście reguł przedawnienia roszczeń wynikających z umowy kredytu hipotecznego denominowanego we franku szwajcarskim, wymogu przejrzystości oraz znaczącej nierównowagi pomiędzy stronami takiej umowy. Rozpatrywana sprawa dotyczyła umów kredytu hipotecznego denominowanego w walucie obcej (franku szwajcarskim), jakie z konsumentami zawierał BNP Paribas Personal Finance w latach 2008 – 2009. Konsumenci zakwestionowali głównie, że umowy te są oparte na nieuczciwych warunkach, w tym przerzucających na kredytobiorcę ryzyko kursowe.
Skutek zawarcia nieuczciwych warunków w umowie kredytu CHF
W analizowanym orzeczeniu Trybunał podkreślił, że nieuczciwe warunki znajdujące się w umowie konsumenckiej nie wiążą konsumenta, należy uznać je za nigdy nieistniejące i niewywołujące skutków w odniesieniu do jego sytuacji prawnej czy faktycznej, a stwierdzenie nieuczciwego charakteru umowy powinno skutkować przywróceniem sytuacji prawnej i faktycznej konsumenta.
Konsekwencją przyjęcia takiego stanowiska jest uznanie przez Trybunał, że „wobec konsumenta, który zawarł umowę kredytu denominowanego w walucie obcej i nie ma wiedzy w zakresie nieuczciwego charakteru warunku zawartego w umowie kredytu, nie może obowiązywać jakikolwiek termin przedawnienia w sprawie zwrotu kwot zapłaconych na podstawie tego warunku”.
Początek biegu terminu przedawnienia roszczeń frankowiczów według TSUE
Trybunał Sprawiedliwości pochylił się nad ustaleniem początku biegu terminu przedawnienia i powołując się przy tym na swoje dotychczasowe orzecznictwo wskazał, że termin przedawnienia do zgłoszenia przez konsumentów roszczeń nie powinien być ograniczony, ponieważ konsumenci mogą nie mieć wiedzy o nieuczciwym charakterze warunku zawartego w umowie kredytu hipotecznego albo po prostu nie rozumieją zakresu swoich praw wynikających z dyrektywy 93/13.
W ocenie Trybunału, w postępowaniu głównym rozpatrywanym przez francuski sąd, pięcioletni termin przedawnienia roszczenia konsumenta o zwrot nienależnie wypłaconych kwot na podstawie nieuczciwych warunków umownych, który rozpoczął swój bieg od dnia przyjęcia oferty pożyczki, nie daje możliwości zapewnienia konsumentowi skutecznej ochrony, albowiem termin ten może upłynąć, zanim konsument w ogóle zorientuje się, że warunku zawartego w przedmiotowej umowie posiada nieuczciwy charakter.
Przedawnienie roszczeń z tytułu kredytów CHF w orzecznictwie sądów polskich
Stanowisko sądów polskich w kwestii przedawnienia roszczeń z tytułu kredytów CHF koresponduje ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W Uchwale III CZP 6/21 z dnia 7 maja 2021 r. wydanej jeszcze przed ukazaniem się omawianego powyżej wyroku TSUE, Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów przyjął: „kierując się dotychczasowym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, należy uznać, że bieg terminu przedawnienia roszczeń restytucyjnych konsumenta nie może się rozpocząć zanim dowiedział się on lub, rozsądnie rzecz ujmując, powinien dowiedzieć się o niedozwolonym charakterze postanowienia. Należy bowiem uznać, że dopiero wówczas mógł wezwać przedsiębiorcę do zwrotu świadczenia (por. art. 455 k.c.), tj. podjąć czynność, o której mowa w art. 120 § 1 k.c.”
Powyższe oznacza, że forsowany przez banki pogląd, że roszczenia z tytułu kredytów CHF ulegają przedawnieniu w okresie dziesięciu lat od daty zawarcia umowy kredytu hipotecznego bądź wypłaty kapitału jest błędny, a frankowicze mogą spokojnie dochodzić swoich praw na drodze sądowej, bez obaw, że narażą się na zarzut przedawnienia.
