Kredyty frankowe to obecnie bardzo gorący temat polskiego wymiaru sprawiedliwości. Kancelaria Bruzda Konopka Adwokaci sp. j. prowadzi wiele postępowań i reprezentuje frankowiczów w sporach przeciwko bankom. Jeden z nich zakończył się w kwietniu b.r. sukcesem. Umowa kredytu konsumenckiego indeksowanego we frankach szwajcarskich między kredytobiorcami frankowymi, a Bankiem BPH S.A. z siedzibą w Krakowie została uznana za nieważną przez Sąd Okręgowy w Olszynie wyrokiem z 30 kwietnia 2021 r., a bank został zobowiązany do zwrotu kwot nadpłaconych przez kredytobiorcę. Wyrok jest nieprawomocny, należy spodziewać się apelacji ze strony banku. Z uwagi na zastosowanie rozliczenia wg teorii salda, reprezentowany przez kancelarię kredytobiorca również rozważa złożenie apelacji.
Zawarcie umowy kredytu we frankach szwajcarskich z Bankiem BPH S.A.
Reprezentowany przez kancelarię Kredytobiorca zawarł w 2006 r. z Bankiem BPH S.A z siedzibą w Krakowie ( poprzednik prawny pozwanego) umowę o kredyt indeksowany do franka szwajcarskiego. Przed zawarciem umowy kredytobiorca nie został poinformowany o sposobie i mechanizmie ustalania kursu CHF, stosowaniu dwóch różnych kursów waluty CHF służących do ustalania kapitału kredytu i spłaty rat kredytu, nieograniczonym ryzyku kursowym kredytobiorcy przy ograniczonym ryzyku banku. Umowa została zawarta na wzorcu umownym, który zawierał klauzule abuzywne służące do waloryzacji kwoty wypłaconego kredytu złotowego do kursów kupna i sprzedaży CHF.
Niedozwolone klauzule indeksacyjne w umowie kredytowej z Bankiem BPH S.A.
Jak ustalił Sąd Okręgowy w Olsztynie postanowienia zawierające uprawnienie banku do przeliczania kredytu czy też rat kredytu do waluty obcej dotyczą głównych świadczeń stron umowy kredytu w rozumieniu art. 385(1) § 1 zdanie drugie k.c. co oznacza, że postanowienia takie, jeżeli nie zostały sformułowane jednoznacznie, podlegają kontroli w celu stwierdzenia, czy nie mają charakteru niedozwolonego (art. 385(1) § 1 zd. drugie k.c.). W razie uznania ich za niedozwolone, a tym samym za niewiążące kredytobiorcę, który zawiera umowę jako konsument, konieczne staje się również rozważenie skutków tego stanu rzeczy. Wprowadzenie do umowy stron omawianych postanowień w tej konkretnej sprawie spowodowało, że wysokość zobowiązań wynikających z umowy podlegała wielokrotnemu przeliczaniu z zastosowaniem dwóch rodzajów kursu waluty przy czym mechanizm ustalania kursu nie został opisany w żaden sposób, gdyż umowa w tym względzie odsyła tylko do kursu waluty określonego w Tabeli kursów obowiązującej w Banku i ustalanego według zasad w nim obowiązujących.
Oznacza to, że zgodnie z umową Bank BPH S.A. miał całkowitą swobodę w zakresie ustalania kursu waluty zaś kredytobiorca nie miał na ten kurs żadnego wpływu. Zatem postanowienia , o których mowa, nie były uzgodnione indywidualnie z kredytobiorcą w rozumieniu art. 385(1) § 1 i 3 k.c.
Jak nadto ustalono na podstawie przedłożonych dokumentów, kredytobiorca-konsument nie został poinformowany o ryzyku zmiany kursu i zadeklarował zgodę na poniesienie tego ryzyka, jednakże czym innym jest zgoda na poniesienie ryzyka związanego ze zmianą kursu waluty, a czym innym zgoda na swobodne ustalanie tego kursu przez jedną ze stron.
Rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego w Olsztynie – kredyt frankowy nieważny, rozliczenie teorią salda
Z uwagi na stwierdzone uchybienia Sąd Okręgowy w Olsztynie ustalił, że umowa przedmiotowa kredytu indeksowanego do CHF pozbawiona klauzul niedozwolonych nie może dalej obowiązywać, co wiąże się z koniecznością stwierdzenia jej nieważności i rozliczenia stron w taki sposób, jakby przedmiotowa umowa kredytu zawarta z Bankiem BPH S.A. z siedzibą w Krakowie nigdy nie była zawarta. Jak ustalił Sąd Okręgowy, w przedmiotowej sprawie brak możliwości stosowania norm o charakterze ogólnym nie pozwalał na sięgnięcie do domniemanej woli stron lub utrwalonych zwyczajów (art. 65 k.c. i art. 56 k.c.). W ocenie Sądu eliminacja postanowień określających kurs wymiany i brak możliwości uzupełnienia umowy w tym zakresie skutkuje obiektywnym brakiem możliwości jej wykonania przez obie strony zgodnie z pierwotnym zamiarem, tj. jako umowy kredytu
bankowego. Po wyeliminowaniu z umowy stron postanowień dotyczących kursów wymiany, wiadomym jest jedynie, że Bank BPH S.A. zobowiązuje się postawić do dyspozycji kredytobiorcy równowartość określonej kwoty franków szwajcarskich w złotych polskich, lecz nie wiadomo, jak ma być ustalona ta równowartość (według jakiego miernika). Podobnie nie wiadomo, jaką kwotę powinien zwrócić powód, która miałaby być równowartością rat określonych w CHF.
Jak już wskazano, wyrok będzie przedmiotem apelacji w zakresie zastosowanej przez Sąd Okręgowy w Olsztynie metody rozliczenia stron, tj. tzw. teorii salda.
